Prętnik karłowaty - rozmnażanie

Nazwa łacińska: Prętnik karłowaty / Colisa lalia

Rybka ta pochodzi z Azji południowo-wschodniej. Osiąga maksymalny rozmiar około 5-6 cm. Optymalna temperatura wody to 25-30 do tarła do 30 stopni celsjusza. Twardość wody do 10 dgH. Optymalne ph w zakresie 6-7,5.

Opis

Ryba ta została pozyskana do akwariów w roku 1870. Od tamtej pory można podziwiać wspaniałe kolory tej azjatyckiej ryby. Pomimo upływu wielu lat nadal chętnie jest trzymana w akwariach. Ta spokojna i niewielka rybka wymaga akwarium dobrze zarośniętego, ale niekoniecznie dużego
.

Pochodzenie

Gatunek ten pochodzi z południowego wschodu Azji gdzie żyje w słonecznych i spokojnych wodach Bengalu i Asam. Wody te są dosyć ciepłe z gęstą roślinnością. Żyje w rzekach, jeziorach i kanałach irygacyjnych, a także w dopływach wielkiej rzeki Ganges i mitycznej Bramaputry. Ten płaski region, zdominowany przez pola ryżowe, znajduje się w pobliżu Himalajów, na niewielkiej wysokości pomiędzy 150 a 250 m npm. Obfite deszcze monsunowe powodują czasowe podtopienia, które powodują gwałtowne zwiększenie terenów dostępnych dla tego gatunku.

W rejonach skąd pochodzi jest rybą spożywczą. Sprzedawana jest na licznych targach w postaci suszonej lub mączki rybnej.

Roczne zmiany temperatury
W tym regionie temperatury są bardzo zmienne:

grudzień - luty: 16 do 18 C.
marzec - kwiecień: 30 C.
maj: 40 C.
czerwiec - wrzesień: 14 C.
październik - listopad: 16 C.

Charakterystyka biotopu

Te ozdoby akwarium żyją w wodzie słodkiej, o odczynie lekko kwaśnym lub neutralnym, ubogiej w tlen, ale bogatej w żywy pokarm (glony, robaki, larwy komarów, itp.).

Rozmiar i dymorfizm płciowy

W środowisku naturalnym prętnik karłowaty osiąga wielkość do 7 cm. W akwariach rzadko przekracza 4-5 cm długości. Samice zawsze są nieco mniejsze. Spodziewany czas życia w akwarium to 2-4 lat zależnie od warunków.

Odmiana podstawowa

Odmiana sunset

Odmiana tęczowa

Odmiana neon blue

Ubarwienie

Narybek ma kolor szaro-srebrny, kolor ten zostaje naturalnym ubarwieniem dorosłych samic. W przeciwieństwie do samic, samce mają bogate ubarwienie. Forma dzika ma kolor niebiesko-czerwony (pionowe pasy). Występuje też forma "sunset" i "neon". Mają one ubarwienie pomarańczowe z płetwą grzbietową w odcieniach niebieskiego.

Budowa

Ciało bocznie spłaszczone. Płetwa grzbietowa wąska i długa, praktycznie przez całą długość ciała. U samców płetwa grzbietowa jest zakończona ostro a u samic łagodnie (półokrągła). Płetwa odbytowa także bardzo długa ale wąska. Płetwy brzuszne blisko głowy i przekształcone w długie "wąsy czuciowe". Służą one jako organy dotykowe w mętnych wodach w jakich w naturze żyje ta ryba. Otwór gębowy mały, skierowany w górę, z mocno zarysowaną dolną wargą.

Labirynt

Labirynt, wyspecjalizowany organ oddechowy usytuowany w pobliżu skrzeli, pozwala rybom z tego rodzaju tak zwanym rybom "labiryntowym", żyć w wodach ubogich w tlen.

Z tego powodu, akwarium z rybami labiryntowymi nie powinno nigdy być przykrywane hermetycznie. Powietrze znajdujące się pomiędzy lustrem wody a przykryciem powinno móc cyrkulować. Nigdy też nie powinno być dużo chłodniejsze niż temperatura wody. Ryby te podpływają pod powierzchnię wody, aby nabrać bąbel powietrza wymieszany z wodą. Mieszanina ta jest następnie przemieszczana do labiryntu, gdzie tlen jest absorbowany przez naczynia włosowate znajdujące się w tym organie.

Rozmnażanie

Do rozrodu należy wybrać osobniki około roczne, zdrowe i przyzwyczajone do zróżnicowanego pokarmu. Jeżeli akwarysta ma możliwość wyboru różnych samic, należy wybrać taką, która ma wyraźnie zaokrąglony brzuch.

Kotnik

Na kotnik wystarczające może być akwarium o pojemności 10 litrów. Należy wypełnić je wodą i odczekać 2-3 dni. Temperaturę wody należy utrzymywać w zakresie 28-30 C. Poziom wody powinien być dosyć niski, w granicach 10-20 cm. Ruch wody powinien być niewielki, bez turbulencji, może być zapewniony przez niewielki filtr gąbkowy. Można też na czas tarła całkowicie zrezygnować z filtracji. Ułatwi to samcowi budowanie gniazda.

Powierzchnię wody należy przykryć roślinami pływającymi. Zamiast nich można też umieścić fragmenty roślin z których samiec zbuduje gniazdo. W akwarium powinna się też znaleźć jakaś kryjówka dla samicy, żeby mogła się schować przed wzrokiem samca. Podczas tarła samiec bywa agresywny.

Przygotowanie ryb
Najlepiej najpierw do kotnika wprowadzić samicę a dopiero po kilku godzinach dołączyć samca. Samiec po krótkim zapoznaniu się z akwarium powinien przystąpić do budowy gniazda.

Budowa gniazda
Samiec łączy kawałki roślin w miejscu, które wydaje mu się odpowiednie. Pomaga sobie produkując bąbelki z powietrza wymieszanego ze specjalną wydzieliną.

Przy powierzchni pobiera powietrze, schodzi kilka centymetrów pod gniazdo i wydziela je w postaci dosyć solidnych bąbelków. Dodaje kolejne fragmenty roślin i łączy je aż gniazdo wystarczająco powiększy swój rozmiar. Gniazdo osiąga grubość do 2 cm i średnicę około 4-5 cm.

Zaloty

Samiec przerywa od czasu do czasu swoją pracę, żeby odwiedzić samicę i zaprezentować przed nią swoje rozpostarte płatwy. Lekko ją uderza w okolicy brzucha i czasami podskubuje jej płetwy. Samica pozostaje w pobliżu przez cały czas budowania gniazda. Kiedy braknie jej powietrza i nie ma innego rozwiązania niż podpłynąć pod powierzchnię, robi to z dużą prędkością i wraca do miejsca gdzie się chowa, w przeciwnym razie, gdyby samiec ją spotkał na swojej drodze, zaatakowałby ją. 

Składanie ikry

Po pewnym czasie zachodzi duża zmiana w zachowaniu samca. Samica samica robi się bardziej odważna i pochyla się przed samcem, jakby samiec był jej niezbędny, podpływa pod gniazdo żeby połączyć się z samcem, dotykając go swoimi nitkowatymi płetwami. Te zabiegi ze strony samicy pobudzają samca do zgięcia się w pół i objęcia samicy. Samica wpływa w zwinięte w półokrąg ciało samca, podczas gdy samiec zacieśnia uścisk i delikatnie otacza samicę. Dwa osobniki mocno ściśnięte obracają się i obracają się na plecy, umieszczając brzuchy pod gniazdem. W tym momencie samiec mocno ściska samicę. W tym momencie samica uwalnia ikrę a samiec mlecz. Lekkie i drobne jajeczka w kolorze szarym, lżejsze od wody, podpływają w górę, gdzie są zatrzymywane przez gniazdo z piany.

W tym samym czasie para się rozdziela i samica powoli odpływa w dół. Potem odpływa do swojej kryjówki, a w tym czasie samiec ma moment oszołomienia, podczas którego pozostaje w miejscu. Następnie podpływa pod gniazdo zbierając tę ikrę, która odpływa z gniazda i umieszcza ją w z powrotem w gnieździe. Potem ma chwilę na poprawienie gniazda, przesuwa fragmenty, które mogły się poruszyć, aż do momentu gdy samica znowu podpływa do niego. W tym momencie rozpoczyna się składanie kolejnej porcji ikry.

Istotne jest żeby odłowić samicę gdy tarło się zakończy. W przeciwnym razie samiec jest zdolny do takich prześladowań samicy, że jest nawet w stanie zamęczyć ją na śmierć. Takie zachowanie samca jest typowe tylko podczas okresu tarła. Poza okresem tarła para (lub kilka par) mogą żyć spokojnie razem w akwarium ogólnym lub gatunkowym.

Opieka nad gniazdem

Po odłowieniu samicy można obniżyć poziom wody do 10-15 cm. Należy to robić bardzo ostrożnie, aby nie uszkodzić gniazda z ikrą. Samiec zajmuje się w tym momencie opieką nad gniazdem, która polega na dostarczaniu dodatkowych bąbelków i fragmentów roślin. Zjada też niezapłodnione jajeczka, które mogłyby się popsuć i zakazić resztę ikry przez rozprzestrzenianie infekcji np. grzybiczej.

Narybek

Uzyskanie narybku jest stosunkowo łatwe, ale trudniejsze jest wyżywienie go, szczególnie w pierwszych dniach.

Wyklucie narybku

Po 12 do 36 godzinach od złożenia ikry (zależnie od temperatury i warunków, przeciętnie po 24 godzinach) wykluwa się narybek. Rybki są bardzo małe i nie pływają. Niektóre próbują się przemieszczać lub opadają. Są wtedy chwytane przez samca i z powrotem umieszczane w gnieździe. Samca można usunąć od razu po wykluciu lub w momencie, gdy narybek zaczyna samodzielnie pływać.

Narybek żywi się przez pierwsze dni zawartością woreczka żółtkowego. Wchłonięcie woreczka żółtkowego jest dla rybek sygnałem do rozpoczęcia żerowania i samodzielnego pływania. Zwykle następuje to 3-4 doby po wykluciu. W tym momencie narybek rozpoczyna łapczywe żerowanie.

Żywienie narybku

Normalnie, w zrównoważonym akwarium z gęstą roślinnością pływającą, narybek znajdzie mikroplankton pomiędzy korzeniami i liśćmi roślin pływających. Powinno się dodawać trochę drobno zmielonego pokarmu lub kilka kropli mleka, żeby podtrzymać rozwój mikroorganizmów. Według możliwości należy dostarczać mikroplankton, świeżo wyklutą artemię lub inny drobny pokarm żywy. Kiedy podrosną można podawać rozwielitkę i suchy rozdrobniony pokarm. 

Formowanie labiryntu

Przez  pierwsze trzy tygodnie narybek rozwija za pomocą skrzel, z tego powodu woda powinna być dobrze natleniona. Po tym czasie przechodzą okres formowania labiryntu. Jest to kres krytyczny w życiu narybku, kiedy duża część z nich może zginąć. Po uformowaniu labiryntu narybek będzie często podpływał pod powierzchnię w celu nabrania powietrza.

Akwarysta powinien być świadomy, że dostarczane powietrze powinno być czyste i mieć odpowiednią temperaturę. Akwarium powinno być przykryte aby powietrze miało temperaturę wody, ale należy pozostawić możliwość wentylacji.

Rozwój narybku

Jeśli wszystko pójdzie dobrze, narybek, po początkowym okresie powolnego wzrostu, będzie miał około 2 cm po okresie około 2 tygodni. Po dziesiątym tygodniu można próbować rozróżnić płeć na podstawie niebieskiego koloru, który pojawia się na nitkowatych płetwach. Z powodu licznych odmian barwnych rozpoznanie płci może być jednak utrudnione.

Bibliografia
Na podstawie strony http://www.drpez.net. Tłumaczenie z hiszpańskiego: Roman Linde.